Welkom

‘Je zit me allemaal vragen te stellen, is het interview dan al begonnen? Maar ik heb mijn tosti nog niet eens op…’

‘Ja, daar heb je gelijk in. Ik ben zo benieuwd naar jou dat ik alvast begon, maar ik snap dat je dat niet fijn vindt. Zal ik even met papa praten terwijl jij verder eet? Als alles op is, leg ik mijn...

Leraren, schoolleiders en ouders spelen een essentiële rol in de ontwikkeling van begaafde leerlingen. Maar de samenwerking tussen hen is niet altijd vanzelfsprekend. En als die samenwerking er is, is het bijvoorbeeld niet altijd duidelijk hoe de communicatie dan verloopt. Jessica Vergeer onderzocht daarom in haar p...

Om verschillende redenen verloor het muziekonderwijs lange tijd terrein in het basisonderwijs, terwijl dit juist erg belangrijk is voor kinderen. Ook voor hoogbegaafden. Zo stimuleert muziekonderwijs onder andere de cognitieve en emotionele ontwikkeling, academische prestaties en het lezen. Muziek moet dus een grote...

Jaren geleden heb ik in een groot lettertype de tekst ‘Als je in het onderwijs iets voor elkaar wil krijgen, moet je dat doen tussen half oktober en half maart’ geprint en boven mijn bureau gehangen. Ik vrees dat dat nog steeds niet is veranderd. In het begin was het een waarschuwing voor mezelf als zelfstandig advi...

Planvaardigheid leerlingen ontwikkelen

De driedaagse cursus ‘Grip op leren en motiveren’ neemt docenten in het voortgezet onderwijs mee in het toepassen van leerstrategieën en -vaardigheden. Motiverende gespreksvoering, metacognitieve vaardigheden en kennis over het brein helpen in het ontwikkelen van de planvaardi...

Onderpresteren blijft een van de meest uitdagende puzzels voor leraren die met begaafde kinderen werken. Professionals komen vaak slimme leerlingen tegen die er, ondanks hun duidelijke vaardigheden, niet in slagen hun potentieel te bereiken in schoolse settings. Ouders van onderpresteerders bieden een uniek perspect...

Er zijn steeds minder scholen die eerst vast (laten) stellen dat er sprake is van (hoog)begaafdheid voor ze handelen. Hoera! Er wordt daarentegen steeds meer ontwikkelingsgericht gekeken naar hoe er kan worden aangesloten bij het (grote) ontwikkelingspotentieel van de kleuter(s), om vanuit daar verder te kijken, doe...

In de les ‘Bouwen aan je zelfbeeld’ leerden de leerlingen elkaar beter kennen. Ze hebben met Lego een bouwwerk gemaakt dat hun persoonlijkheid en hun talenten verbeeldt. Deze les gaat hier dieper op in: welke rol kun je spelen in een groep op basis van jouw talent? Het antwoord wordt natuurlijk weer een bouwwerk!

 ...

Voor hoogbegaafde leerlingen zijn ontmoetingen met peers heel belangrijk. Onderlinge erkenning en de mogelijkheid tot spiegelen zijn voor ouders en schoolcoördinatoren vaak redenen om hoogbegaafde leerlingen in een plusklas te plaatsen. Maar hoe ervaren zij de plusklas? Talent ging hier met leerlingen uit een extern...

Omgaan met peers heeft positieve effecten op de academische, sociale en emotionele ontwikkeling van leerlingen. Hoogbegaafde leerlingen voelen zich beter thuis onder cognitief gelijken. Daarnaast komen plusklassen meer tegemoet aan hun behoefte aan autonomie en ervaren ze positieve effecten op hun motivatie en prest...

Hoewel hoogbegaafdheid tegenwoordig als veel meer dan alleen een hoog IQ wordt gezien, hangt men nog steeds veel gewicht aan de uitkomst van een intelligentietest. Toch klinkt er ook vaak dat een IQ-test maar een momentopname is. Over die stelling raakten Sven Mathijssen en Bart Vogelaar in discussie. In hoeverre is...

We moeten allemaal weleens aan de slag met iets wat we erg spannend vinden. Die spanning wordt vaak veroorzaakt door de angst om het fout te doen: faalangst. Wanneer een kind geregeld faalangst heeft, kan dat de ontwikkeling belemmeren. Gelukkig zijn er een aantal dingen die je kunt doen om faalangst om te zetten na...

Dat peers belangrijk zijn voor leerlingen met kenmerken van begaafdheid is geen nieuw idee. Al in de jaren dertig schreef Leta Hollingworth dat leerlingen die met elkaar in een verrijkingsklas zaten en daar vrienden en ontwikkelingsgelijken hadden gevonden, gelukkiger waren. [1] Ook recentere publicaties benoemen he...

Dat kinderen met een ontwikkelvoorsprong baat hebben bij contact met ontwikkelingsgelijken, daar is iedereen het inmiddels wel over eens. Maar dat ook hun ouders kunnen groeien van peercontact, wordt nog weleens vergeten. Een oudergroep geïnitieerd vanuit school kan een bijdrage leveren aan de communicatie tussen ou...

ECHA Netwerk Nederland heet sinds 1 juli ECHA Netwerk Nederland – Beroepsvereniging voor specialisten in hoogbegaafdheid. Een heel ingrijpende verandering is het niet: de statuten blijven hetzelfde. Toch verandert er wel wat.

Wil je jezelf eens voorstellen?

‘Ik ben sociaal, ik kan goed met anderen omgaan; ik hou van honkbal, tekenen, programmeren en logicapuzzels maken. Lezen doe ik niet graag, behalve informatieve boeken die leuk en spannend geschreven zijn. Ik ben nu bezig in een boek over hoe bacteriën en virussen je ziek kunnen make...

Door het werk in zijn thuiszittersklas met een diverse groep schooluitvallers merkte Martin Schravesande dat leerkrachten voorzien van specifieke kennis over bijvoorbeeld hoogbegaafdheid, ADHD en ASS niet de beste weg is om schooluitval te voorkomen. Het is voor hen niet te doen om specialistische kennis en vaardigh...

In deze tijd die bol staat van groot leed, kom je in de verleiding kinderproblemen te bagatelliseren. Vergeleken bij oorlogen en wantoestanden in de wereld is de buikpijn van een hoogbegaafde derdegroeper klein. Ja tuurlijk, alles is relatief. Zo zong de Belgische muziekgroep Noordkaap: ‘Er woedt een wereldbrand, ma...

Yogaoefeningen zijn gericht op het opbouwen van kracht, lenigheid en balans, en ze zorgen voor ontspanning, rust en een goede ademhaling. Veel houdingen en oefeningen zijn ook geschikt voor kinderen. Deze worden in een kinderyogales op een speelse manier aangeboden, passend bij de ontwikkelingsleeftijd en belevingsw...

‘Mama, de juf zegt dat je altijd zelf moet nadenken, kijk en dit is het denkgezicht.’ Onze jongste plaatst haar wijsvingers bij haar slapen en trekt een serieus gezicht. Haar opmerking brengt mij in gedachten bij een workshop die ik laatst bij mijn werk volgde over het gebruik van generatieve AI bij het schrijfproce...

De mooiste optie uitvoeren

Schrijver, psycholoog en illustrator Anna Garssen maakte een alfabet over hoogbegaafdheid met gezellige illustraties van eigen hand. Garssen kijkt in Hoogbegaafd: Hoe dan? op een positieve manier naar hoogbegaafdheid. In heldere taal legt ze uit dat hoogbegaafden vanwege intrinsieke motiv...

Volgens onderwijsvernieuwer Tony Wagner zijn creatief en innovatief denken de belangrijkste vaardigheden van deze tijd. In deze les leer je hoe je van spel, via passie, naar doelgerichtheid komt, en hoe dit de basis vormt voor innovatief denken. Tot welke ideeën kom jij? Meer over Wagners ideeën lees je in het artik...

Er is discussie over het gebruik van allerlei generatieve AI, waaronder ChatGPT, in het onderwijs. Sommigen zien het als probleem, omdat het een middel is dat opdrachten kan maken zonder dat leerlingen er iets van leren. Anderen zien het als een kans om het leren te verrijken. Dit artikel biedt inspiratie voor het g...

Zingeving is een complex begrip dat veel nuances kent. Het is veelal gekoppeld aan het doel in het leven en is inmiddels op veel verschillende manieren gedefinieerd. [1] Todd Kashdan en mede-onderzoekers hebben het recent geherdefinieerd: zingeving is een centraal, zelforganiserend doel in het leven. [2] Daarvan kan...

Steeds meer scholen in het primair en voortgezet onderwijs hebben aandacht voor leerlingen met kenmerken van hoogbegaafdheid via een verrijkingsaanbod. Hoogbegaafden en getalenteerden hebben speciale onderwijsbehoeften om uitgedaagd, geïnspireerd en geholpen te worden om hun potentieel te bereiken. [1] Onderzoek too...

Vanwege hun hoog cognitief vermogen is veel nadenken over levens- en andere vragen een aandachtspunt bij hoogbegaafde kinderen. Hoe ga je daarmee om als (onderwijs)professional? GZ-psycholoog en expert op het gebied van hoog ontwikkelingspotentieel Willy Peters mijmert over zingeving: ‘Mensen met meer IQ-punten gaan...

Voor dit Dossier heb ik mij verdiept in zingeving bij hoogbegaafdheid. Zingeving ontstaat meestal uit ervaringen, verbondenheid met anderen en je betrokken voelen met een groter geheel. Het lijkt daarmee meer een werkwoord, iets wat je actief doet. Alleen (boeken)tips geven over het thema zingeving leek mij daarom w...

De afgelopen decennia is de kennis over hoogbegaafdheid in ons land flink toegenomen. Zo signaleren we kenmerken van hoogbegaafdheid bij kinderen op de basisschool nu hoogstwaarschijnlijk beter (en sneller) dan twintig jaar geleden. Maar hoe meer we weten, hoe meer het besef doordringt dat we nog een heleboel niet w...

Mede door de invloed van AI zal de samenleving de komende jaren veranderen. [1] Kinderen en jongeren, ook hoogbegaafde, moeten hierop voorbereid worden. Zo kunnen hoogbegaafden later invloed uitoefenen op de vernieuwingen. Het onderwijs speelt hierin een belangrijke rol. Maar hoe kunnen hoogbegaafden begeleid worden...

Wil je eens een beeld van jezelf schetsen?

‘Bloemschikken is mijn grote hobby, naast het kweken van zoveel mogelijk verschillende soorten palulu, de nationale bloem van Suriname. Ik maak en draag graag sieraden, ik houd van tekenen en schilderen. Ik spreek zes talen vloeiend (Nederlands, Engels, Sranan, Spaans, Dui...

Hoe kun je tegemoetkomen aan de onderwijsbehoeften van cognitief begaafde leerlingen? Op de website Onderwijskennis.nl vinden docenten nu een themapagina over dit onderwerp. Marjolijn van Weerdenburg en Mare van Hooijdonk werkten hieraan mee en lichten het overzichtsartikel op deze pagina toe.

Gefeliciteerd met je benoeming als Bijzonder Hoogleraar Hoogbegaafdheid in Tilburg, begin dit jaar! Je bekleedt een bijzondere leerstoel, waargemaakt dankzij de ondersteuning van het Mensa Fonds en de donateurs. Het lijkt me vooral goed nieuws voor alle hoogbegaafden die niet gezien worden of zich niet gezien voelen...

Sleutel tot inzicht en begrip

Er is geen quick fix voor AD(H)D, benadrukt auteur Tirtsa Ehrlich in Kinderen en jongeren met AD(H)D, waar help je ze mee?. Met de uitspraak ‘Als een bloem niet bloeit, verander je niet de bloem, maar de omgeving waarin ze groeit’, illustreert Ehrlich waar het wel om gaat: dat de eisen...